Controlecampagne op de conformiteit van veiligheidsschoenen

In 2016-2017 voerde de Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie (FOD Economie) een controlecampagne om de conformiteit van veiligheidsschoenen te controleren. 25 modellen werden getest. Drie modellen voldeden niet aan de technische vereisten. In de andere gevallen ging het enkel om administratieve tekortkomingen.

Wettelijke basis

Veiligheidsschoenen moeten voldoen aan specifieke voorwaarden en essentiële veiligheidseisen. Die werden opgelegd door het koninklijk besluit van 31 december 1992 betreffende het op de markt brengen van persoonlijke beschermingsmiddelen. Dat KB is de omzetting in Belgisch recht van de Europese Richtlijn 89/686/EEG. Die richtlijn werd opgeheven en vervangen door de verordening 2016/425 van 9 maart 2016.

Veiligheidsschoenen zijn persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) van categorie II, zodat een onafhankelijke keuringsinstantie (een zogenaamde ‘aangemelde instantie’) moet tussenkomen vooraleer het product op de markt mag worden gebracht. De producten moeten ook voorzien zijn van een CE-markering en gebruiksinstructies.

De veiligheidsschoenen die in overeenstemming zijn met de vereisten van de geharmoniseerde norm EN ISO 20345:2011 “Persoonlijke beschermingsmiddelen – Veiligheidsschoeisel”, worden geacht veilig te zijn voor de risico’s die door die norm worden gedekt.

Campagne

Alle 25 modellen van schoenen claimden dat ze van categorie S3 zijn volgens de norm EN ISO 20345:2011. Veiligheidsschoenen van categorie S3 hebben volgende eigenschappen:

  • gesloten hiel;
  • antistatische eigenschappen;
  • energieabsorberende hiel;
  • de zool biedt weerstand tegen koolwaterstoffen;
  • waterdicht;
  • onpenetreerbare tussenzool;
  • antislipprofiel.

De controles hadden betrekking op de technische en administratieve vereisten, inclusief markeringen en gebruiksinstructies. De niet-conforme en/of gevaarlijke producten werden van de markt gehaald.

Technische testen

De technische testen werden gedaan door het testlaboratorium CTC in Frankrijk. Volgende veiligheidsaspecten werden getest:

  • schokbestendigheid;
  • pletbestendigheid;
  • chromium VI-gehalte;
  • perforatiebestendigheid;
  • antistatische eigenschappen.

De uitgevoerde testen toonden aan dat 12 van de 25 geteste veiligheidsschoenen in overeenstemming waren met de geselecteerde punten van de norm.

Ongeveer de helft van de veiligheidsschoenen faalden voor de antistatische eigenschappen (10 van de 25), gevolgd door de schokbestendigheid (8 van de 25). Vijf schoenen faalden voor de test van pletbestendigheid en één model voor de perforatietest. Er werd geen enkele tekortkoming vastgesteld voor het chroom VI-gehalte.

Drie producten faalden op het vlak van schokbestendigheid, pletbestendigheid en antistatische eigenschappen. Die modellen werden in de hoogste risicoklasse ingedeeld.

Administratieve controle

De administratieve controle van de markeringen, instructies en documenten werd uitgevoerd door de FOD Economie. Volgende administratieve vereisten werden gecontroleerd:

  • de gebruiksaanwijzing;
  • de markeringen op het product;
  • de wettelijk vereiste documenten.

Gebruiksinstructies

Volgens de reglementering moet elk PBM vergezeld zijn van gebruiksinstructies in de taal van het taalgebied waar het op de markt wordt gebracht. De handleiding moet informatie bevatten, zoals o.a. de verklaring van de pictogrammen en markeringen, de referentie van de gebruikte standaard en de naam en adresgegevens van de fabrikant. De handleiding moet ook een aantal fundamentele voorschriften en instructies voor een correct gebruik en onderhoud van het PBM bevatten, alsook waarschuwingen.

Bij alle veiligheidsschoenen was een handleiding aanwezig. In twee gevallen waren die niet in de correcte taal. In bepaalde gevallen ontbrak informatie in de instructies.

CE-markering

Volgens de reglementering moeten veiligheidsschoenen voorzien zijn van een CE-markering. Hiermee geeft de fabrikant aan dat het product voldoet aan de essentiële eisen en veiligheidsvoorschriften van de reglementering. De CE-markering heeft een vastgelegde typografie en minimale grootte.

Alle gecontroleerde veiligheidsschoenen hadden een conforme CE-markering. Ook de overige vereiste markeringen waren aanwezig. In 1 van de 25 gevallen ontbrak de aanduiding van de maat en 1 veiligheidsschoen had geen aanduiding van het type, noch het jaar en trimester van de productie.

Wettelijk vereiste documenten

De reglementering bepaalt dat de fabrikant van een PBM een EG-verklaring van overeenstemming moet opmaken. Dat is een document waarin hij verklaart dat het PBM in overeenstemming is met de wettelijke vereisten en, in voorkomend geval, met de geharmoniseerde norm. Met die verklaring wordt ook aangegeven dat het PBM identiek is aan het model of prototype dat onderzocht werd via een EG-typekeuring.

In 3 van de 25 gevallen kon er bij het schriftelijk opvragen van de documenten geen EG-verklaring worden voorgelegd. Bijkomend was één van de voorgelegde documenten niet conform de vereisten van de reglementering.

De aanwezigheid van het certificaat van EG-typekeuring dat afgeleverd werd door een aangemelde instantie, werd ook geverifieerd. Het is belangrijk dat de link tussen beide documenten en het product duidelijk en eenduidig is via de artikelbenaming en de naam van de fabrikant.

In alle gevallen kon er een certificaat van EG-typekeuring worden voorgelegd. In één geval ontbraken er gegevens op dat certificaat.

Opvolging

Zes fabrikanten hebben een waarschuwing gekregen omdat de vastgestelde administratieve of lichte technische tekortkoming beperkte gevolgen voor de veiligheid van het product hadden.

5 van de 25 veiligheidsschoenen werden ingedeeld in de categorie ‘middelhoog risico’. De fabrikanten van die schoenen hebben de corrigerende maatregel uitgevoerd en voor twee modellen werden de markeringen en claims aangepast.

Voor de drie producten die op het vlak van schokbestendigheid, pletbestendigheid en antistatische eigenschappen faalden, werd er een RAPEX-notificatie verzonden. Daardoor werden de andere lidstaten geïnformeerd over de aanwezigheid op de Europese markt van producten die een ernstig risico vertonen.

Opvolgingscontroles zullen plaatsvinden om na te gaan of de marktdeelnemers de nodige maatregelen hebben getroffen om de veiligheidsschoenen in overeenstemming te brengen.

(Bron: Prevent)