Waarom vroegtijdig ingrijpen de sleutel is tot het voorkomen van chronische MSA

Update 05/10/2023

Een op de vier mensen in de Europese Unie (EU) lijdt aan een chronische aandoening van het bewegingsapparaat, een musculoskeletale aandoening (MSA), zoals rugpijn, aandoeningen aan de bovenste ledematen of osteoporose. De Europese beroepsbevolking vergrijst en als gevolg daarvan zullen chronische MSA waarschijnlijk nog vaker voorkomen. Het is daarom van essentieel belang dat er actie wordt ondernomen zodra de symptomen zich voordoen om de gezondheid van de werknemers te handhaven, de werknemers in dienst te kunnen houden en het bedrijfsleven te stimuleren.

Wat is 'vroegtijdig ingrijpen'? 

Langdurig ziekteverzuim kan worden vermeden als er onmiddellijk actie wordt ondernomen zodra de symptomen zich voordoen, zoals het aanpassen van de werkomgeving, het bieden van professionele ondersteuning of het zorgen voor een snelle doorverwijzing en diagnose. Dit alles kan helpen om een verdere verergering van een aandoening te voorkomen, de functies te herstellen en langdurige arbeidsongeschiktheid te vermijden.

Vroegtijdig ingrijpen betekent ook snel maatregelen nemen om de oorzaak van werkgerelateerde MSA vast te stellen en te verhelpen. Zo kan de ontwikkeling van werkgerelateerde musculoskeletale aandoeningen worden voorkomen voordat ze chronisch worden.

Waarom is vroegtijdig ingrijpen belangrijk?

Vroegtijdig ingrijpen heeft voordelen voor zowel werknemers als bedrijven. Voor de werknemers geldt dat hoe sneller een MSA-probleem wordt aangepakt, hoe kleiner de kans is dat het zich tot een pijnlijke, chronische aandoening ontwikkelt.

Voor bedrijven is niet alleen het behoud van ervaren werknemers belangrijk, maar is het ook eenvoudiger en goedkoper om in te grijpen voordat de aandoening verergert. Eventuele individuele aanpassingen zijn doorgaans gemakkelijker en goedkoper door te voeren in een vroeg stadium in de evolutie van een aandoening. Investeringen die dan worden gedaan, zullen op de lange termijn de moeite lonen.

Hoe werkt vroegtijdig ingrijpen?

Vroegtijdig ingrijpen heeft enkel kans op slagen bij een open communicatie op de werkplek. Werkgevers moeten over een systeem beschikken dat werknemers in staat stelt symptomen te melden zodra ze zich voordoen. Als werknemers zich niet in staat voelen om openlijk met hun manager te praten, proberen ze misschien hun probleem te verbergen, wat bijdraagt aan de ontwikkeling van de aandoening en de kans vergroot dat hun arbeidsprestaties hieronder lijden. Verborgen aandoeningen zullen het bedrijf er ook van weerhouden de werknemer te ondersteunen.

Werkgevers moeten naar de werknemers luisteren en naar aanleiding van het gesprek actie ondernemen, om te laten zien dat zij de persoon steunen. Daarnaast kunnen ze samen met de werknemers proactief op zoek gaan naar de gevaren voor MSA, screenen op de eerste tekenen van werkgerelateerde MSA en preventieve maatregelen nemen om te voorkomen dat een aandoening zich voordoet.  

Hoe eerder men preventiemaatregelen kan nemen, hoe doeltreffender ze zullen zijn. Eenvoudige aanpassingen kunnen in een vroeg stadium relatief gemakkelijk worden doorgevoerd, zoals wijzigingen aan het meubilair op de werkplek, aan de werkorganisatie, aan de contractuele regelingen, aan de werkomgevingen (met name op het gebied van lawaai, verlichting en trillingen), aan de activiteiten of aan de routines.

Om de werknemers te ondersteunen dat ze blijven werken of weer aan het werk gaan na een periode van afwezigheid wegens ziekte, moet de nauwe communicatie tussen de werknemer, zijn/haar zorgverlener en werkgever, lijnmanager of HR-team duidelijk en efficiënt zijn. Zorgverleners kunnen met de toestemming van de werknemer advies geven en ook aan een oplossing bijdragen door snel een diagnose en een behandeling te bieden en te bevorderen.

Sommige werkgevers met oudere werknemers of in sectoren waar regelmatig specifieke MSA-risicofactoren voorkomen, opteren ervoor hun werknemers toegang te geven tot fysiotherapie om de ontwikkeling of verdere verergering van eventuele aandoeningen te voorkomen.

Hoe ziet dat eruit in de praktijk?

Vroegtijdig ingrijpen bleek zeer efficiënt voor een 60-jarige onderzoekster en consultant die onaangename en pijnlijke klachten in haar schouders, polsen en vingers ondervond. Dit was voornamelijk te wijten aan het langdurig invoeren van gegevens via de computer en het schrijven van verslagen voor haar werk.

Nadat ze de symptomen aan haar werkgever had gemeld, nam de lijnmanager van de werkneemster onmiddellijk contact op met een ergonoom om een gedetailleerde risicobeoordeling van de werkomgeving uit te voeren. Het HR-team riep daarnaast de hulp in van een arbeidsarts voor een professionele beoordeling van de aandoening.

Als gevolg daarvan werden er een aantal veranderingen doorgevoerd, kreeg de werkneemster gespecialiseerde hulpmiddelen en apparatuur en werd haar werkpost ergonomisch aangepast. Om de werklast voor de individuele werkneemster te verminderen, werden de invoertaken over het hele team verspreid. Zij kreeg ook meer flexibiliteit in haar dagelijkse werk, zoals de mogelijkheid om regelmatig pauzes te nemen om overbelasting van haar polsen te voorkomen.

De maatregelen hadden voordelen voor de werkneemster, het hele team en het bedrijf in het algemeen. Het belangrijkste was dat de werkneemster niet langer met pijn en ongemak hoefde te werken. Het bedrijf kon een deskundige werkneemster behouden en ze kon tijdens de aanpassingen aan het werk blijven. Dankzij de snelheid waarmee haar lijnmanager en HR-team optraden, was het proces bovendien relatief goedkoop en eenvoudig.

Daarnaast zorgden de aanpassingen voor meer betrokkenheid op de werkplek, waardoor andere collega’s de ergonomische hulpmiddelen konden gebruiken en iedereen kon zien dat de gesprekken over veiligheid en gezondheid op het werk ernstig worden genomen.

Meer informatie

op de website van:

(Bron – ‘Healthy Workplaces Campaign’: “Start acting now why early intervention key preventing chronic MSDs”)