Zittend werk - een belangrijk risico voor de gezondheid van ons spier- en skeletstelsel

Update 05/10/2023

Ons lichaam is ontworpen voor beweging en zittend werk vormt een aanzienlijk risico voor de veiligheid en gezondheid op het werk (VGW), aangezien het kan leiden tot de ontwikkeling of verergering van spier- en skeletaandoeningen en andere gezondheidsproblemen. Op dit moment is zitten een risicofactor in 60% van de werkplekken.

Waarom is het belangrijk om ons bloed te laten circuleren?

De risico's van zittend werk kunnen alle werknemers treffen die langere perioden zittend of staand doorbrengen, zoals kantoorpersoneel, fabrieksarbeiders, chauffeurs, caissières of winkelpersoneel, casinopersoneel, pompbedienden en nog veel meer.

De omvang van het zitten op het werk is alarmerend gezien de gezondheidsproblemen die verband houden met zittend werk en langere perioden van zitten. Inactiviteit op het werk kan spier- en skeletaandoeningen veroorzaken of verergeren, zoals spierstijfheid en rug- of wervelkolompijn. Het kan ook bijdragen aan de ontwikkeling van hart- en vaatziekten, diabetes type 2, obesitas, bepaalde kankers, geestelijke gezondheidsproblemen en zelfs vroegtijdig overlijden.

Daarom is het van essentieel belang dat werknemers die langere perioden zitten of staan, er samen met hun werkgever voor zorgen dat hun bloed kan blijven stromen en zuurstof kan circuleren.

Hoe kunnen werkgevers helpen het probleem te verlichten?

Het is in het belang van het bedrijf om werknemers aan te moedigen langere periodes van zitten of staan te vermijden, aangezien het bevorderen van gezonde en actieve manieren van werken en het voorkomen van ziekte op de lange termijn de concentratie en als gevolg daarvan de productiviteit kan verbeteren. Veel van de stappen die werkgevers kunnen nemen, zijn klein, eenvoudig en kosteneffectief.

Werkgevers kunnen bijvoorbeeld de inrichting van de werkomgeving bekijken vanuit het perspectief van het verminderen van zittend werk. Door bepaalde hulpmiddelen, zoals printers en prullenbakken, strategisch te plaatsen in gemeenschappelijke ruimten, kunnen werkgevers ervoor zorgen dat werknemers door het kantoor moeten lopen om erbij te kunnen. Werkgevers kunnen ook zorgen voor apparatuur, zoals zit/sta-werkplekken, ergonomische stoelen die dynamisch zitten mogelijk maken en draadloze telefoons om werknemers de gelegenheid te geven om tijdens hun gesprekken rond te lopen.

Bedrijven kunnen ook overwegen de bedrijfscultuur te veranderen door meer beweging in de werkactiviteiten in te voeren. Werkgevers kunnen bijvoorbeeld verplichte strekpauzes tijdens elke vergadering invoeren om werknemers de gelegenheid te geven te bewegen en hun spieren te strekken. Ze kunnen werknemers ook controle geven over hun werklast, zodat ze het gevoel hebben dat ze pauzes kunnen nemen wanneer dat nodig is.

Ten slotte moeten werkgevers via een participatieve aanpak het personeel raadplegen om hun ideeën en suggesties te verzamelen. De resultaten van dit overleg kunnen dan het kader vormen voor een concreet beleid of preventiestrategie. Niet al deze oplossingen zullen relevant zijn voor telewerkscenario's, maar werkgevers kunnen wel ergonomische apparatuur ter beschikking stellen, stretching aanmoedigen en, het allerbelangrijkste, waar mogelijk mensen meer bewust te maken van het probleem.

Wat kunnen werknemers zelf doen om het risico te verkleinen?

Werknemers moeten ook een zekere verantwoordelijkheid nemen om actief te blijven en de gezondheidsrisico's van zittend werk te vermijden. Het is belangrijk dat werknemers regelmatig van houding veranderen tussen zitten, staan en bewegen. Werknemers moeten onthouden dat het tegenovergestelde van zitten niet staan is, maar bewegen. Werknemers moeten ook overwegen om elke 20 tot 30 minuten een micropauze in te lassen om zichzelf de gelegenheid te geven om te bewegen, zich uit te rekken en een nieuwe houding aan te nemen. Daarnaast wordt sterk aanbevolen dat werknemers na 2 uur zitten 10 minuten opstaan en bewegen.

Werknemers kunnen ook kleine mogelijkheden zoeken om in hun dagelijks leven actiever te zijn, zoals de trap nemen in plaats van de lift, rondlopen bij het telefoneren en regelmatig stretchpauzes nemen. Zelfs tijdens het zitten moeten werknemers regelmatig van houding veranderen en "dynamisch" zitten door af en toe hun gewicht van de ene naar de andere kant te verplaatsen of de rugleuning zo in te tellen dat ze achterover kunnen leunen. Bestuurders moeten regelmatig stoppen voor pauzes en uit het voertuig stappen om te eten, zich uit te rekken, te telefoneren en te rusten.

Om het risico op een spier- en skeletaandoening te verminderen, moeten werknemers en bedrijven samenwerken om langdurige zittijden te vermijden. Het is belangrijk om te onthouden dat onze volgende houding de beste is en dat afwisseling in houding en beweging de sleutel is.

Meer info

(Bron: ‘Healthy Workplaces Campaign’: “Sedentary work – an important risk to our musculoskeletal health”)