Lessen uit arbeidsongevallen

Van enkele ongevallen waarvan de onderzoeksresultaten interessant blijken voor publicatie, werden door de inspectie fiches opgesteld zodat andere bedrijven zich kunnen inspireren op de genomen maatregelen. Natuurlijk wordt er uitdrukkelijk voor gezorgd om de privacy van bedrijven en personen en het geheim van het gerechtelijk onderzoek te vrijwaren.

Fiches van lessen uit arbeidsongevallen

Brandwonden

Brandwonden na ontploffing van een vat primer bij het dichten van een plat dak (PDF, 134 KB)

Dakbranden komen heel vaak voor. Bij het dichten van platte daken worden meestal sneldrogende primers gebruikt met een zeer laag vlampunt. Indien de solventen uit deze primers nog niet volledig verdampt zijn, en men start reeds met het vastbranden van de roofing, wordt het risico op brand en ontploffing wel heel groot.

Brandwonde ten gevolge van ontsnappend LPG bij het tanken van een heftruck (PDF, 63 KB)

De mogelijkheid van het inwendig vastvriezen van een vulpistool moet zeker worden opgenomen in de risicoanalyse alsook de periodieke controle en het onderhoud ervan dient te worden bepaald.

Brandwonden door restenergie bij autoclaaf (PDF, 77 KB)

Na een inwendig onderzoek door een externe dienst voor technische controle (EDTC) tracht men een autoclaaf die nog onder druk staat te openen. Men moet weten dat een dergelijk toestel zowel onderworpen is aan het KB arbeidsmiddelen als aan het KB stoomtoestellen, waardoor een periodieke keuring wordt opgelegd, maar het toestel steeds in veilige toestand moet worden achtergelaten.

Brandwonden door gebrekkige EHBO-verzorging (PDF, 87 KB)

Het ongeval deed zich voor tijdens het overpompen van een gevaarlijk product en omwille van inadequate persoonlijke beschermingsmiddelen en het gebrekkig toepassen van EHBO. Vermoedelijk was de inhoud van het veiligheidsinformatieblad van het gebruikte product ook onvoldoende gekend.

Vallen

Val van een hoogte door de instorting van een werkplatform bij het demonteren (PDF, 125 KB)

Het ongeval is gebeurd tijdens het demonteren van een werkplatform. De technici, die onvoldoende waren opgeleid, hebben de muurverankeringen verwijderd zonder het platform voldoende in te korten. Het platform dat slechts op een kleine steun rustte, is plots omgevallen.

Val van hoogte van een schilder binnen een gebouw door gebrek aan collectieve bescherming (PDF, 95 KB)

Een tussenverdieping, waar de toegangstrap nog niet is aangebracht, vormt een ernstig valgevaar. De leuningen waren verwijderd om een deklaag af te werken, wat de val van de schilder in de hand heeft gewerkt.

Val van een aanhangwagen (PDF, 99 KB)

Door een onoordeelkundige werkmethode van korte duur lopen werknemers vaak ernstige letsels op. Hieruit blijkt dat enkel een goede werkanalyse, een goede werkorganisatie en het gebruik van correcte arbeidsmiddelen leiden tot veilig en ergonomisch werken.

Val van dak door foutief gebruik van steiger (PDF, 130 KB)

Dit is een typisch ongeval in de bouwsector tijdens dakwerken omdat een stelling (steiger) inadequaat als collectieve bescherming werd gebruikt.

Elektrisering

Elektrisering door defecte aardgeleider bij opwarmkar (PDF, 109 KB)

Een defect aan eenvoudige elektrische onderdelen (stekkers) door slecht onderhoud kan ernstige gevolgen hebben als zich een tweede fout voordoet omdat verkeerdelijk wordt verondersteld dat een verliesstroomschakelaar steeds zorgt voor een veilige elektrische installatie.

Hartstilstand door elektrisering (PDF, 134 KB)

Door zeer slecht familiaal nieuws is het slachtoffer minder geconcentreerd en doet er zich een elektrocutie voor. Zowel het ontbreken van collectieve bescherming, waardoor gewerkt wordt met een niet-conform arbeidsmiddel, als de psychologische aspecten tijdens het werk zijn dus medeoorzaak.

Klemming

Klemming door foutieve herprogrammering (PDF, 85 KB)

Een uitzendkracht loopt ernstige kneuzingen op bij het vrijmaken van de blokkering van een computergestuurde machine die bij stopzetting niet alle restenergie vrijgeeft.

Klemming onder een voertuig tijdens een herstelling (PDF, 107 KB)

In de werkplaats van een school moesten leerlingen tijdens hun vorming een motor uit een auto heffen. Daartoe werd de wagen met twee vijzels opgetild en gestut. Eén van de stutten is verschoven waardoor de auto op het slachtoffer is gevallen.

Arbeidsmiddelen

Kraanwagen kantelt ten gevolge van foutief gebruik (PDF, 206 KB)

Het gebruik van een radiobesturing voor een kraan op een vrachtwagen veronderstelt dat de hoofdbediening buiten werking is. Zoniet is het ongeval geprogrammeerd...

Plotse kanteling van een minigrijpkraan (PDF, 264 KB)

Het huren van toestellen houdt vaak ongekende risico’s in. De bestuurder van een gehuurde minigrijpkraan raakte gewond doordat de kraan kantelde ten gevolge van overlading van de grijpbak.

Overlijden ten gevolge van een non-conformiteit van een lift (PDF, 88 KB)

Hoewel arbeidsmiddelen afzonderlijk intrinsiek veilig kunnen zijn kan een gecombineerde werking risico’s introduceren. Hoewel wettelijk de liften slechts conform de nieuwe regelgeving moesten zijn in 2013, is het heel nuttig om de vereisten zo spoedig mogelijk te implementeren of om werkzaamheden te verbieden die risicovol zijn.

Dodelijke klemming tussen twee liften in dezelfde schacht (PDF, 99 KB)

De lifttechnieker overlijdt ten gevolge van klemming bij het uitvoeren van onderhoudswerken aan een lift met een functionerende tweede lift in dezelfde koker.

Ontploffing van een poedervormige stof (PDF, 83 KB)

De info op het veiligheidsinformatieblad van een stof (MSDS) is niet altijd volledig en vermeldt soms niet dat een stof in de “gunstige” omstandigheden tot ontploffing kan komen. Een grondige risicoanalyse van het gebruik van de stof kan dergelijke risico’s blootleggen.

Breuk ten gevolge van controleverlies van een boormachine (PDF, 148 KB)

Het ongeval zou voorkomen kunnen zijn door gebruik van het geschikte arbeidsmiddel (boormachine) waarvan de vereisten werden bepaald tijdens de aankoopprocedure met de “drie groene lichten”. Zelfs indien een goede indienststelling zou gebeurd zijn in aanwezigheid van een preventieadviseur dan was dit risico (roteren van chassis bij klemming) kunnen onderkend worden.

Gebruik van onaangepaste arbeidsmiddelen (PDF, 211 KB)

Een productiearbeider raakte gewond door het gebruik van onaangepaste arbeidsmiddelen: een heftoestel voorzien van een laadschop werd gebruikt om de deur op te heffen en om de draadstang in de sluitvork voor de vergrendeling van de poort te tillen. Er was geen voorafgaande risicoanalyse uitgevoerd, de arbeidsmiddelen waren niet goed onderhouden en er waren geen instructies voor de werknemers voorhanden.

Amputatie van een arm bij het reinigen van een draaiende transportschroef (PDF, 96 KB)

Bij het reinigen van een transportschroef, die niet voorzien is van een noodstop, struikelt de uitzendkracht en komt met zijn arm in de bewegende schroef terecht, waardoor zijn arm wordt afgerukt.

Directie van het toezicht op de preventie van zware ongevallen

De Directie van het toezicht op de preventie van zware ongevallen publiceert al jaren vergelijkbare informatie over leerrijke ongevallen met betrekking tot hun inspectiewerk. Meer informatie op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, rubriek: Thema's > Welzijn op het werk > Preventie zware ongevallen.

Arbeidsongevallen en psychosociale risico’s - Tools

Checklist: invloed van psychosociale aspecten op arbeidsongevallen (FOD Werkgelegenheid, met steun van ESF – België – 2014)

Psychosociale aspecten kunnen mede aan de oorzaak liggen van een arbeidsongeval. Met deze checklist kan men op een eenvoudige manier verifiëren en objectiveren of psychosociale aspecten een eventuele invloed gehad hebben tijdens een arbeidsongeval.

Het gebruik van de checklist kan belangrijke informatie aanreiken om een betere analyse van het ongeval mogelijk te maken. In geval van een ernstig arbeidsongeval kan men bovendien gebruik maken van deze informatie voor het invullen van het omstandig verslag dat moet worden overhandigd aan de ambtenaren belast met het toezicht op het welzijn op het werk.

De checklist en de gebruikshandleiding zijn beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de module Onderzoeksprojecten > 2014 - Psychosociale aspecten op het werk en arbeidsongevallen.

Parlementaire vragen

  • Kamer 55037746C & 55039124C - De veiligheid op bouwwerven en de bliksemactie van de arbeidsinspectie" en over "Dodelijke arbeidsongevallen" (voorlopige versie)

  • 55037165C & 55037645C Kamer (27/06/2023) - Een arbeidsongevallenverzekering voor zelfstandigen

  • 55036069C Kamer (19/04/2023) - De zwakke controle op bedrijven met te veel arbeidsongevallen

  • 1723 Kamer (02/03/2023) - Het ambtshalve onderzoek naar mensenhandel bij arbeidsongevallen

  • 1173 Kamer (20/02/2023) - Het postinterventiedossier

  • 55003461P, 55003465P, 55003474P Kamer - Het recordaantal niet-erkende arbeidsongevallen

  • 550 Kamer - Een ongeluk tijdens een militaire oefening

  • 978 Kamer - Arbeidsinspectie - Controles bedrijven

  • 55027319C Kamer - Het stijgende aantal arbeidsongevallen bij jobstudenten

  • 55025966C Kamer - Het stappenplan bij arbeidsongevallen met gedetacheerden

  • 440 Kamer - Bpost - Ziekteverzuim

  • 864 Kamer - Knelpuntberoepen - Arbeidsongeschikte en invalide werknemers

  • 55024989C Kamer - De veiligheid van nieuwe werknemers in de bouwsector

  • Actualiteitsdebat 08/02/2022 Kamer - Het statuut van de platformwerkers

  • 55024241C, 55024337C & 55024364C Kamer - Het rapport van het Rekenhof over de arbeidsongevallen

  • 668 Kamer - Bouwsector in België

  • 562 Kamer - Arbeidsongevallen op bouwwerven

  • 539 Kamer - Arbeidsongevallen bij de FOD's

  • 27532 Kamer - Het onderzoek van het arbeidsauditoraat betreffende de Deliverookoeriers en het grotere risico op ongevallen voor deze laatsten

  • 1642 Kamer - Ongevallen in de landbouwsector

  • 6-1563 Senaat - Heftrucks - Arbeidsongevallen - Cijfers - Veiligheid - Controles - Maatregelen

  • P2440 tot P2445 Kamer - Het treinongeval in Morlanwelz en de toename van het aantal ongevallen in de afgelopen jaren

  • 669 Kamer - Ongevallen in de landbouwsector

  • 726 Kamer - De ongevallen in de landbouwsector

  • 903 Kamer - Aantal zware ongevallen bij bouw-kmo's

  • 896 Kamer - Veiligheid op het werk

  • 717 Kamer - Uitzendarbeid - Veiligheid

  • 511 Kamer - Burgerlijke schadevergoedingsaanvragen van slachtoffers van een arbeidsongeval of een beroepsziekte

  • 438 Kamer - Arbeidsongevallen

  • 5-8121 Senaat - Havenarbeiders - Ongevallen - Preventie

  • 5-4893 Senaat - Arbeidsongevallen - Dodelijke arbeidsongevallen - Oorzaken - Evolutie - Bijkomende regelgeving

  • 158 Kamer - Aantal arbeidsongevallen in kmo's

  • 513 Kamer - Controles op bouwwerken

  • P1712 Kamer - De toename van het aantal ernstige arbeidsongevallen

Arbeidsongevallen - Regelgeving

Meer informatie en de regelgevende teksten op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg over:

In de praktijk

  • Seveso ongevallen
    Seveso ongevallen
    Arbeidsongevallen

    Lessen uit 2 ongevallen in Seveso-bedrijven

    De Afdeling van het toezicht op de chemische risico’s van de Arbeidsinspectie “Algemene Directie Toezicht Welzijn op het Werk” heeft twee nieuwe nota’s uitgebracht in de reeks "Lessen uit ongevallen" over incidenten die zich hebben voorgedaan in Belgische Seveso-bedrijven...
  • napo golden
    napo golden
    Arbeidsongevallen

    Napo over 7 gouden regels voor een gezonde en ongevalvrije werkplek

    In 7 korte animatiefilmpjes stellen Napo en zijn collega's op luchthartige wijze de gouden regels voor. De regels raken alle geledingen van een organisatie: van het engagement van het management tot verbetering van de werknemerskwalificaties en het investeren in mensen...
  • Vision
    Vision
    Arbeidsongevallen

    Vision Zero-app voor een gezonde en ongevalsvrije werkplek

    De ‘International Social Security Association’ (ISSA) heeft in het kader van haar wereldwijde Vision Zero-campagne de nieuwe Vision Zero-app uitgebracht. Met de app wil ISSA haar zeven gouden regels voor een gezonde en ongevalsvrije werkplek promoten.
  • lessen_ongevallen.jpg
    Arbeidsongevallen

    Lessen uit 2 ongevallen in Belgische Seveso-bedrijven

    De Afdeling van het toezicht op de chemische risico’s van de Algemene Directie Toezicht Welzijn op het Werk heeft op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg twee nieuwe nota's gepubliceerd in de reeks "Lessen uit ongevallen":...

Nieuws en evenementen

28.03.2024

Pasen: let op voor vallende voorwerpen!

Dit weekend vindt het paasfeest plaats en vliegen de paasklokken uit met duizenden chocolade eieren, die ze uitstrooien boven tuinen over het hele...
21.03.2024

EU-OSHA doet piloottest voor vierde ESENER-enquête

Het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) organiseert een piloottest voor de vierde golf van de Europese...
20.03.2024

Op de blog: Fact-app nu ook met woordenschat bouw!

De ‘First Aid Communication Tool’ (FACT), ontwikkeld door het Interregproject ‘AB-Réfugiés-Emploi’, werd in 2020 gelanceerd in 8 talen en bestond uit...
14.03.2024

Nieuwe indicatoren voor psychosociale risico’s in VGW-barometer van EU-OSHA

Het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) heeft haar VGW-barometer bijgewerkt met enkele nieuwe indicatoren voor...
29.02.2024

Op de blog – Op jacht naar risico’s: een alternatieve manier van sensibilisatie en communicatie rond risico’s

In de reeks “Napo voor leraars” legt Napo, de held van een reeks animatiefilms over veiligheid en gezondheid op het werk van het Europees Agentschap...
14.02.2024

Op de blog - Sociale fraude en mensenhandel: campagnes, onderzoeksprojecten, informatiebronnen en wetgevende initiatieven

Vaak gebruiken bedrijven onderaannemingsketens om arbeidsrelaties te verhullen, belastings- en socialezekerheidverplichtingen te omzeilen,...
19.01.2024

Arbeidsongevallen worden systematisch ondergerapporteerd volgens Eurogip

Eurogip heeft de bijgewerkte schattingen (2019-2021) gepubliceerd van een nieuwe analyse van het fenomeen van onderrapportage van arbeidsongevallen...
16.01.2024

Op de blog - De risico’s van vallende voorwerpen: codes van goede praktijk en andere initiatieven

De risico’s van vallende voorwerpen of objecten, bijvoorbeeld op bouwplaatsen of tijdens constructiewerkzaamheden, worden vaak onderschat. Daarom...
12.01.2024

IPAF-gids voor het veilig plaatsen en verwijderen van feestelijke decoratie

In de maanden november en december, in aanloop naar de feestdagen, wordt in vele steden en gemeenten kerstverlichting opgehangen, waarbij vaak men...
11.01.2024

Op de blog: Safer Works, het veiligheidsprogramma van Infrabel

Het Safer Works of Safer-W-programma van Infrabel omvat een tiental projecten die de veiligheid van de werknemers die op het spoor werken, moet...