Kankerverwekkende en mutagene agentia

  • Kankerverwekkende of carcinogene agentia zijn chemische agentia die kanker veroorzaken of de incidentie van kanker doen toenemen.
  • Mutagene stoffen zijn stoffen die het menselijk erfelijk materiaal kunnen beschadigen en die bijgevolg in combinatie met andere stoffen kanker kunnen veroorzaken.

Behalve chemische agentia zijn er ook andere factoren op de werkplek aanwezig die een rol kunnen spelen bij het ontstaan kanker, zoals:

  • blootstelling aan ioniserende straling;
  • UV-straling;
  • bepaalde biologische agentia;

Die factoren vallen echter niet onder het toepassingsgebied van titel 2 betreffende de kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische agentia van boek VI van de codex over het welzijn op het werk.

Campagnes

  • Europese sensibiliseringscampagne: Roadmap on carcinogens

    De ‘roadmap on carcinogens’ is een Europese bewustmakingscampagne waarbij goede praktijken op de werkvloer worden gepromoot ter preventie van risico’s van kankerverwekkende stoffen op het werk.
  • Inspectiecampagne rond chemische agentia in de sector van de oppervlaktebehandeling van metalen

    In het najaar van 2015 heeft de arbeidsinspectie (Toezicht op het Welzijn op het Werk) een inspectiecampagne gehouden bij 83 bedrijven in de metaalsector die oppervlaktebehandeling van metalen als activiteit uitvoeren.
  • Campagne over kwartsstof in de bouwsector (2010-2012)

    Van oktober 2010 tot juni 2012 voerden het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (NAVB) en de Algemene Directie Toezicht Welzijn op het Werk (TWW) een campagne voor de bescherming van de bouwvakkers tegen kwartsstof.

Kankerverwekkende en mutagene agentia - Publicaties

Chemicaliën op de werkvloer: een nieuw etiketteringssysteem (FOD Werkgelegenheid – 2014 – België)

De zogenaamde CLP verordening (CLP staat voor “classification, labeling and packaging”) veranderde:

  • het indelingssysteem voor de identificatie en omschrijving van chemische gevaren in Europa;
  • en de manier waarop deze informatie over de gevaren van chemicaliën gecommuniceerd wordt op etiketten, in veiligheidsinformatiebladen en in andere documenten.

Dat etiketteringssysteem geeft specifieke voorschriften voor kankerverwekkende en mutagene agentia.

Deze publicatie is beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de module Publicaties > Chemicaliën op de werkvloer: een nieuw etiketteringssysteem.

Parlementaire vragen

  • 410 Vlaams Parlement – Preventief beleid rond hormoonverstorende stoffen en PFOS/PFAS

  • 683 Kamer - PFOS

  • 326 Kamer - Ultrafijn stof op luchthavens

  • 2176 Kamer - Ban formaldehyde

  • 17898 en 18233 Kamer - Kankerverwekkende producten en reprotoxische risico’s waarmee werknemers in contact kunnen komen

  • 1050 Kamer - Voorzorgen bij het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen op het werk

  • 8842 & 8972 Kamer - De studie over de gevolgen van asbest | Kankerrisico bij arbeiders die met asfalt werken

  • 488 Kamer - Gezondheid en werk

  • 235 Kamer - Gezondheid van de werknemers in de keramieksector

  • 15753 Kamer - De carcinogeniteit van asbestvervangers

Kankerverwekkende en mutagene agentia - Regelgeving

Titel 2 betreffende de kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische agentia van boek VI van de codex over het welzijn op het werk

De structuur van titel 2 van boek VI van de codex is dezelfde als die van titel 1 betreffende de chemische agentia van boek VI van de codex, dat trouwens ook op deze deelgroep van de chemische agentia van toepassing is.

  • Ook hier staat de risicoanalyse centraal en ligt ze aan de basis van verdere preventiemaatregelen.
  • Vanwege de ernstige en soms dodelijke ziekten die deze chemische agentia kunnen veroorzaken, zijn een aantal van de opgelegde verplichtingen echter strenger.
  • Er wordt ook rekening gehouden met specifieke kenmerken van deze ziekten, bijvoorbeeld het feit dat ze zich soms tientallen jaren na de eerste blootstelling manifesteren.

Meer informatie daarover en de regelgevende teksten staan op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de rubriek Thema's > Welzijn op het werk > Chemische, kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische agentia > Kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische agentia.

REACH (Registratie, Evaluatie en Autorisatie van Chemische stoffen)

De Europese REACH verordening legt de industrie verplichtingen op om chemische stoffen:

  • te registreren;
  • het veilig gebruik ervan te beoordelen;
  • in bepaalde gevallen te laten vergunnen;
  • in bepaalde gevallen het gebruik te beperken.

De autorisatieprocedure voor zeer zorgwekkende stoffen (substances of very high concern: SVHC's)

De autorisatieprocedure binnen REACH is bedoeld om de risico's van zeer zorgwekkende stoffen te beheersen door die stoffen geleidelijk te vervangen door minder gevaarlijke alternatieven (substitutie).

Kankerverwekkende en mutagene stoffen kunnen geïdentificeerd worden als zeer zorgwekkende stoffen (SVHC's).

SVHC’s kunnen, na het doorlopen van een procedure, op de autorisatielijst in bijlage XIV van de REACH verordening worden gezet. Dit houdt in dat die stoffen na een bepaalde datum niet meer in de handel mogen worden gebracht of worden gebruikt, tenzij er een autorisatie is verleend voor het specifieke gebruik ervan of als het gebruik is vrijgesteld van autorisatie.

De Belgische REACH-helpdesk van de FOD Economie helpt de Belgische bedrijven om hun verplichtingen en verantwoordelijkheden te begrijpen.

Bescherming van de werknemer

Meer informatie en de reglementering over de bescherming van de werknemer in het kader van REACH zijn beschikbaar op de website van het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA), in de rubriek Chemische stoffen in ons leven > Gebruik chemische stoffen op het werk op een veilige manier.

CLP-verordening: toepassingsdata

De CLP-verordening werd in december 2008 goedgekeurd door het Europees Parlement en is op 20 januari 2009 in werking getreden. De verplichtingen dienden ten laatste op 1 december 2010 te worden toegepast voor stoffen en ten laatste op 1 juni 2015 voor mengsels.

Wat is CLP?

“CLP” staat voor ‘Classification’, ‘Labelling’ en ‘Packaging’ (indeling, etikettering en verpakking) van stoffen en mengsels. Die term wordt gebruikt om een onderscheid te maken met het mondiale Globally Harmonised System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS), dat grotendeels gelijklopend is. De verordening voorziet in indelings-, etiketterings- en verpakkingsregels voor stoffen en mengsels. Die verordening geeft specifieke voorschriften voor kankerverwekkende en mutagene agentia.

Verband met REACH

Waar REACH voornamelijk een grote impact heeft op producenten en importeurs van stoffen, heeft CLP een grote impact op downstreamusers, zoals formulatoren die deze stoffen en mengsels op de markt brengen. De nieuwe CLP-indeling diende voor 3 januari 2011 ter kennis gebracht te worden bij het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA).

Nationale helpdesk

CLP voorziet zoals REACH dat de lidstaten nationale helpdesks instellen om de producenten, importeurs, gebruikers en overige belanghebbenden informatie te verstrekken. De Belgische nationale helpdesk werd opgericht binnen de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu.

Waar kan men de indeling van de stoffen vinden?

Meer informatie over de indeling van stoffen is beschikbaar op de website van:

In de praktijk

  • Kankerverwekkende en mutagene agentia

    Napo-video over de blootstelling aan kankerverwekkende stoffen op het werk

    In de animatiefilm “Napo in... de sluipmoordenaars” van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) illustreren Napo en zijn collega’s typische beroepen waarin de blootstelling aan kankerverwekkende stoffen hoog is. Bouwvakkers, monteurs en houtbewerkers zoeken samen...
  • guidance_for_nlis_on_risks_from_worker_exposure_to_rcs_on_construction_sites_-_24th_october_201601_copy.jpg
    Kankerverwekkende en mutagene agentia
    Bouw

    Europees richtsnoer voor arbeidsinspecteurs over inhaleerbaar kristallijn silicastof op bouwplaatsen

    Het Comité van hoge functionarissen van de arbeidinspectie (SLIC) heeft samen met het Nederlandse Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Arbeidsinspectie) een richtsnoer voor nationale arbeidsinspecteurs gepubliceerd over hoe zij de risico's voor werknemers door blootstelling aan...

Nieuws en evenementen

05.05.2023

Richtsnoeren voor het veilig beheer van gevaarlijke geneesmiddelen op het werk

De Europese Commissie heeft, in samenwerking met belanghebbenden in de gezondheidszorg, een gids gepubliceerd om de blootstelling van werknemers aan...
logo_fod_zwart_wit.png
21.01.2020

Aanpassing van de regelgeving over chemische agentia

Een nieuw koninklijk besluit van 12 januari 2020 wijzigt de lijst van grenswaarden voor blootstelling aan chemische agentia en bepaalde voorschriften...
15.02.2023

De Europese Commissie wil nieuwe grenswaarden voor werkgerelateerde blootstelling aan lood en diisocyanaten

De Europese Commissie (EC) heeft recent enkele maatregelen genomen om de bescherming van werknemers tegen gezondheidsrisico's in verband met de...
02.02.2023

Wereldkankerdag 2023 en de “Roadmap on carcinogens”

Op 4 februari wordt in het kader van de Wereldkankerdag wereldwijd de aandacht gevestigd op kanker en de preventie, diagnose en behandeling van...
05.12.2022

De gevaren van chirurgische rook

Chirurgische rook ontstaat tijdens een operatie en wordt geproduceerd door de elektrochirurgische apparaten die worden gebruikt om weefsel te snijden...
28.10.2022

ETUI publiceert lijst van gevaarlijke geneesmiddelen

Werknemers die worden blootgesteld aan gevaarlijke geneesmiddelen (‘hazardous medicinal products’ – HMP's), die kankerverwekkend, mutageen of...
04.08.2022

Omgaan met cytostatica en antineoplastische agentia: update

Op 25 maart 2022 organiseerde het ‘European Biosafety Network’ (EBN) in het federaal parlement een rondetafel rond preventie van blootstelling aan...
02.06.2022

Kankervrije werkplekken in de kijker van de Europese week tegen kanker

Tussen 25 en 31 mei vond de Europese week tegen kanker (EWAC) plaats. De week had tot doel regeringen, organisaties en personen te mobiliseren in de...

Herbeleef het webinar over proces-gegenereerde agentia (Roadmap on Carcinogens)

28.07.2022 14:07
Op 20 mei 2022 organiseerden De Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD Werkgelegenheid) en de ‘Belgian Society for...
29.04.2022

Op de blog: omgaan met cytostatica en antineoplastische agentia: enkele aanbevelingen

Op 25 maart 2022 werd een rondetafel gehouden rond preventie van blootstelling aan kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische stoffen, in het...