De deelnemers aan de werkgroep

 

80. Hoeveel werknemers moeten er deelnemen ?

Twee tot vier sleutelwerknemers, een man en een vrouw indien de groep gemengd is.

We wijzen er nogmaals op dat de vergadering 3 tot 8 personen moet bevatten met, naast de werknemers, de opzichter of supervisor, een persoon van de onderhoudsdienst, aankopen, methoden, …

Dit punt wordt gedetailleerd besproken in sectie 8.9 “Een overleggroep wordt gevormd” van het SOBANE-document.

81. Wat doen indien men mij niet toelaat 3 tot 8 personen te verzamelen ?

Dit punt wordt gedetailleerd besproken in sectie 8.10 van het SOBANE-document.

Indien men de personen niet kan vrijmaken of niet over 2 uren voor een vergadering kan beschikken, moeten compromissen worden aangegaan betreffende de discussieprocedure. In die gevallen zou het gebruik van de gids zijn nut moeten bewijzen zodat de deelnemers nadien vlotter worden vrijgemaakt.

In verband met de principes kan evenwel geen enkel compromis worden aanvaard: het gebruikte instrument moet alle aspecten van de arbeidssituatie bestrijken (globaliteit) en de rechtstreeks betrokken personen (werknemers en kaderleden) toelaten de problemen te bespreken zoals zij deze zien en te discussiëren over concrete voorstellen tot verbetering.

82. Kan men stellen dat 3 tot 6 werknemers representatief zijn voor 600 ?

Het is uitgesloten dat de arbeidssituatie 600 mensen betreft. Het concept “arbeidssituatie” wordt gedetailleerd besproken in de secties 1.1 “Arbeidssituatie vs. werkpost” en 8.6 “Er wordt een arbeidssituatie gedefinieerd” van het SOBANE-document.

Een arbeidssituatie betreft over het algemeen maximum 10 tot 15 mensen per team. Twee tot vier sleutelwerknemers onder deze 10 tot 15 personen zullen in naam van hun collega’s aan de vergadering deelnemen.

83. Hoe de werknemers kiezen ? Door lottrekking ? Stemming ?

Lottrekking is uitgesloten. Stemming is zwaar en neemt veel tijd in beslag.

Zoals besproken in sectie 8.9 “Er wordt een overleggroep gevormd” van het SOBANE-document is het essentieel dat de keuze en de representativiteit van de deelnemers worden aanvaard, zowel door de werknemers als door de hiërarchie.

In de praktijk, bij het eerste gebruik, worden de deelnemende werknemers vaak door de lokale verantwoordelijke aangeduid op grond van hun beschikbaarheid. Uit ervaring blijkt dat dit niet ideaal is, maar dat dit nauwelijks gevolgen heeft zolang er binnen de groep geen grote conflicten bestaan en de werknemers de verantwoordelijkheid aanvaarden om in naam van al hun collega’s te spreken. Het is aanbevolen kritische maar tevens constructieve werknemers bij het proces te betrekken.

84. Werkt de aanwezigheid van de hiërarchische lijn niet remmend?  Moet zij aan de vergaderingen deelnemen ? Zo ja, tot op welk niveau ?

Zoals geantwoord op de vraag 40 en de vraag 78 werd inderdaad opgemerkt dat de aanwezigheid van mensen van te hoge hiërarchische niveaus (N+2, N+3, …) belemmerend zou kunnen zijn voor de spontaneïteit en de creativiteit van de debatten. Deze personen komen tussenbeide:

  • vooraf, om het participatieve proces de mogelijkheid te geven zich in goede omstandigheden te vestigen;
  • nadien, ontvangen zij het verslag en zullen ze moeten beslissen over de actieplannen en deze moeten invoeren.

Zo is de aanwezigheid van de verantwoordelijke HRM niet aanbevolen, evenmin als deze van de ingenieur of de verantwoordelijke van de dienst. De vergadering betreft een arbeidssituatie (zie sectie 1.1 “Arbeidssituatie vs. werkpost” waarin enkel mensen uit deze situatie zouden mogen zitten die effectief samen, dagelijks, op het terrein, in het atelier of het kantoor werken.

Alles hangt evenwel af van de persoonlijkheid van de betrokken mensen (vraag 78) en de facilitator van het proces (de PA) moet oordelen of de aanwezigheid van een bepaald persoon de discussies zal verrijken of verarmen.

85. Zijn de leden van het CPBW aanwezig ?

Zoals gezegd in de vragen 52 en 55 is het de taak van het CPBW om na te denken over de omstandigheden inzake toepassing van de strategie en gebruik van de Déparis-overleggids.

De discussie over de arbeidssituatie moet worden gevoerd tussen de rechtstreeks betrokken personen. Een werknemersvertegenwoordiger zou de discussie kunnen verrijken wegens zijn kennis van de volledige onderneming en zijn positie. Zijn aanwezigheid mag evenwel niet gaan te koste van de aanwezigheid van het lokale personeel.

86. Waarom de nieuwaangeworvenen en de uitzendkrachten niet laten deelnemen ?

Nieuwaangeworvenen en uitzendkrachten hebben allicht een ander zicht op de arbeidssituatie en zouden het debat kunnen verrijken. Zij hebben evenwel niet de nodige ervaring aangaande alle productieomstandigheden en kunnen moeilijk spreken in naam van alle werknemers van de arbeidssituatie. Hun aanwezigheid mag niet gaan ten koste van de aanwezigheid van het lokale personeel.

87. Waarom moeten minstens een vrouw en een man deelnemen in geval van een gemengde post ?

Het gebeurt zelden dat mannen en vrouwen, in eenzelfde arbeidssituatie, dezelfde taken uitvoeren: vaak worden vrouwen ingezet voor de serieproductie, verpakking, terwijl de mannelijke arbeider instaat voor de afstelling van de machine… In die omstandigheden is de aanwezigheid van een persoon uit elke categorie wenselijk.

Er werd evenwel aangetoond dat, zelfs wanneer ze identieke taken uitvoeren, mannen en vrouwen de situatie niet op dezelfde manier waarnemen en niet volgens dezelfde criteria beleven. Het blijft dus onontbeerlijk een woordvoerder van beide categorieën te hebben.

88. Quid met de vertegenwoordiging van de verschillende syndicale “kleuren” ?

De verschillende vakbondsorganisaties zijn vertegenwoordigd in het CPBW dat de werking van het preventiebeleid in de onderneming “beheert”. De rol van het CPBW werd besproken in vraag 52 en de eventuele aanwezigheid van de leden van het CPBW op de Déparis-vergaderingen werd besproken als antwoord op vraag 85.

De wens van elke vakbondsorganisatie om een vertegenwoordiger op elke vergadering te hebben, zou getuigen van een klimaat van verdenking dat het succes van de vergaderingen negatief zou beïnvloeden. De PA die aan de basis van het initiatief ligt, heeft er belang bij, alvorens de vergaderingen aan te vatten, aan dit klimaat te werken door nogmaals ieders doelstellingen en rol te verduidelijken.

89. Wat doen wanneer een groep werknemers of kaderleden weigert deel te nemen ?

In dat geval kan het proces van de vergaderingen niet worden opgestart volgens de procedure die in het SOBANE-document wordt beschreven.

De PA die aan de basis van het initiatief ligt, zal de redenen voor deze weigering moeten achterhalen en dit standpunt wijzigen door de doelstellingen van de procedure uit te leggen en te trachten een duidelijker engagement van de directie te bekomen…

Hij zal de Déparis-overleggids alleen kunnen gebruiken door te trachten ervaringen, meningen, voorstellen van de werknemers te verzamelen in de hoop dat de onderneming (directie, hiërarchische lijn, werknemers), op basis van de resultaten het belang van een meer participatief proces zal inzien en hieraan in de toekomst meer rechtstreeks zal willen meewerken.

Risicoanalyse - Externe documentatie

Steunpunt RI&E-instrumenten (Nederland)

Het Steunpunt RI&E-instrumenten bestaat uit een werkgroep van de Stichting van de Arbeid en een uitvoerend secretariaat, ondergebracht bij de Organisatie voor toegepast natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO). Het Steunpunt is met steun van het Ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid (SZW) tot stand gekomen.

De website biedt actuele en betrouwbare informatie, waaronder de laatste stand van zaken wat betreft het overzicht van de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) instrumenten en de erkenningen daarvan. Hierdoor kunnen werkgevers snel en relatief eenvoudig een geschikt RI&E-instrument vinden en daarmee mede aan hun verplichting voldoen.

Meer informatie op de website van het Steunpunt RI&E.

Dossier “Évaluation des risques professionnels" (INRS – Frankrijk)

Op de website van het ’Institut national de recherche et de sécurité pour la prévention des accidents du travail et des maladies professionnelles’ (INRS), in het Frans, het dossier “Évaluation des risques professionnels”.

Tak preventie SuvaPro (SUVA - Zwitserland)

De SUVA is een zelfstandige onderneming van publiek recht die ongeveer 123 000 ondernemingen, dit zijn 1,97 miljoen werknemers en werklozen, verzekert tegen de gevolgen van ongevallen en beroepsziektes.

Meer informatie op de website van SUVA (in het Frans, Engels, Duits of Italiaans) in de rubriek Suva > Prévention > Travail: Le travail en sécurité.

Risicoanalyse - Tools

SOBANE risicoanalyse strategie (FOD Werkgelegenheid - België)

De rubriek SOBANE risicoanalyse strategie biedt op zeer volledige wijze toelichting bij de SOBANE-strategie, haar verschillende niveaus en de inhoud van de voorgestelde tools. De verschillende tools zijn beschikbaar en kunnen worden vervolledigd en aangepast volgens de noden van de preventieadviseur en de werkelijkheid van het terrein waarmee hij of zij wordt geconfronteerd.

Opsporingstools per sector

De Deparis-gidsen (SOBANE) maken het mogelijk om het geheel van een arbeidssituatie op een participatieve manier te benaderen, op basis van de reële arbeidsactiviteit, teneinde acties te bepalen waardoor de arbeidsomstandigheden kunnen worden verbeterd. Het gaat om instrumenten om een ergonomische aanpak in te voeren.

De gidsen zijn beschikbaar in de rubriek Opsporing per sector: Tools.

De Sobane methodes per risicofactor

De methodes zijn beschikbaar in de rubriek Observatie – Analyse – Expertise: Tools > De Sobane methodes per risicofactor.

Andere specifieke tools voor diverse risico’s zijn beschikbaar in de verschillende thema’s van BeSWIC, in de module Tools.

OiRA-tools (EU-OSHA – Europese Unie)

De OiRA-tools kunnen kleine ondernemingen helpen om een risicoanalyse uit te voeren en preventieacties te bepalen.

Meer informatie is beschikbaar op de website van het OiRA project: Online Interactive Risk Assessment - OiRA.

E-learning welzijn op het werk (e-campus – België)

Door middel van animaties, afbeeldingen, video's, ... kan men met deze gebruiksvriendelijke tool de wetgeving inzake welzijn op het werk en de belangrijkste principes daarvan op een eenvoudige manier begrijpen om de bewustwording te vergroten en beroepsrisico's in elk bedrijf te voorkomen.

Meer info daarover is beschikbaar in de module Tools > E-learning om de eerste stappen op vlak van welzijn op het werk te zetten (gezondheid, veiligheid, PSR, MSA…) (e-campus – België).

Risicoanalyse - Publicaties

De risicoanalyse (FOD Werkgelegenheid – België – 2021)

Deze brochure behandelt het concept risicoanalyse en de wijze waarop dit concept kan gehanteerd worden om preventiemaatregelen vast te stellen op het vlak van veiligheid en gezondheid op het werk.

De wetgeving over het welzijn op het werk legt deze aanpak op, met als voornaamste betrachting het behalen van de doelstellingen van een veilig en gezond werk. Na een omschrijving van het begrip dynamisch risicobeheersingssysteem gaat de brochure dieper in op de uitvoering van de risicoanalyse. Bij een dergelijke analyse kunnen verschillende methoden worden aangewend voor de opsporing van gevaren, de bepaling van risicofactoren en de evaluatie van risico's.

Deze brochure is beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de module Publicaties > Risicoanalyse (De).

De reeks publicaties SOBANE-strategie (FOD Werkgelegenheid – België)

De SOBANE-strategie voor het beheer van beroepsgebonden risico’s werd ontwikkeld voor een dynamisch en doeltreffend risicobeheer. Zij omvat vier interventieniveaus: Opsporing (Screening), OBservatie, ANalyse, Expertise.

Alle publicaties van de SOBANE-strategie zijn ook in moduleerbare versie beschikbaar op BeSWIC in de rubriek Sobane risicoanalyse strategie.

  • SOBANE-strategie en opsporingsmethode DEPARIS

Deze brochure is beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de module Publicaties > SOBANE-strategie en opsporingsmethode DEPARIS.

  • Overleggidsen Deparis

De Deparis-gidsen (SOBANE) maken het mogelijk om het geheel van een arbeidssituatie op een participatieve manier te benaderen, op basis van de reële arbeidsactiviteit, teneinde acties te bepalen waardoor de arbeidsomstandigheden kunnen worden verbeterd. Het gaat om instrumenten voor het invoeren van een ergonomische aanpak.

De Deparis overleggidsen per sector zijn beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de module Publicaties:

  • Reeks SOBANE-strategie: het beheer van beroepsgebonden risico’s

De brochures per risicofactor zijn beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de module Publicaties:

Parlementaire vragen

  • 379 Kamer - Veiligheid productie elektrisch aangedreven voertuigen

Risicoanalyse - Regelgeving

Meer informatie daarover en de reglementaire teksten staan op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, in de rubriek Thema’s > Welzijn op het werk > Algemene beginselen > Algemene principes betreffende het welzijnsbeleid.

In de praktijk

  • OIRA / Risicoanalyse

    OiRA in België: ontdek de nieuwe functies

    Op 10 november 2023 organiseerde het Belgisch Focal Point van het Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk (EU-OSHA) een colloquium rond het 10-jarig bestaan in België van OiRA, de tool voor een online interactieve risicoanalyse.
  • OIRA / Risicoanalyse
    Administratieve en ondersteunende diensten / Openbaar bestuur, verenigingen en extraterritoriale organisaties

    OiRA Bureau

    In mei 2023 werd een nieuwe tool voor een online interactieve risicoanalyse (OiRA) rond bureauwerk gelanceerd. OiRA Bureau is vooral bestemd voor organisaties met hoofdzakelijk kantoorwerk zoals notariaten, advocatenkantoren, uitzendkantoren, bank- en verzekeringskantoren, boekhoudkantoren, IT-...
  • Risicoanalyse
    Industrie / Groot- en detailhandel / Vervoer en opslag

    OSHwiki-artikel over intern transport en de behandeling van goederen

    Leveringen, overslag van goederen, verzending of opslag maken deel uit van de processen op veel werkplekken. Daarnaast omvat de logistieke sector een breed scala aan activiteiten, zoals containerontvangst, transport en logistieke centra.
  • OIRA / Risicoanalyse
    Landbouw, bosbouw en visserij

    Nieuwe OiRA-tool voor de sierteelt gelanceerd

    Een nieuwe tool voor een online interactieve risicoanalyse (OiRA) geeft KMO’s in de sierteeltsector de mogelijkheid om de risico’s inzake welzijn op het werk (onder ander op het vlak van veiligheid en gezondheid) te beoordelen. OiRA Sierteelt kwam tot stand door een intensieve samenwerking tussen...
  • Musculoskeletale aandoeningen (MSA) / Beroepsziekten / OIRA / Risicoanalyse
    Kappers

    Niet-bindende richtlijnen voor kappers

    Het Directoraat-Generaal Werkgelegenheid (DG EMPL) van de Europese Commissie (EC) heeft een reeks niet-bindende richtlijnen voor kappers en kapsters uitgebracht. De richtlijnen bieden algemene informatie over risicoanalyse, specifieke richtsnoeren op het vlak van veiligheid en gezondheid op het...
  • Ergonomie / Risicoanalyse

    Praktijkrichtlijn risicoanalyse ergonomie

    De beroepsvereniging voor ergonomie VerV heeft een praktijkrichtlijn ontwikkeld die aan de hand van 5 stellingen beschrijft hoe de risicoanalyse ergonomie er uit ziet, welke elementen ze bevat en welke actoren betrokken zijn.
  • Risicoanalyse

    Risico’s op de werkvloer? Werk eenvoudig samen aan veiligheid met de Pharius RiskReporter app

    Het is belangrijk om iedereen op de werkvloer te betrekken in het veiliger maken van de werkplek. Maar hoe krijgt men iedereen effectief mee in het melden van deze risico’s? Juist door het melden van risico’s zo eenvoudig mogelijk te maken en dit voor iedereen in de organisatie beschikbaar te...
  • covid19
    covid19
    Biologische agentia / OIRA / Risicoanalyse

    OiRA-tool voor risicobeoordeling met betrekking tot COVID-19 op de werkplek

    De COVID-19-maatregelen worden nu in Europa beetje bij beetje versoepeld. Bedrijven en organisaties maken plannen voor een veilige terugkeer naar de werkplek. Het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) heeft via zijn online interactieve platform voor...
  • afstand bewaren
    afstand bewaren
    Biologische agentia / Risicoanalyse

    ‘Social distancing’ in de bedrijven

    De overheidsmaatregelen om de verspreiding van het coronavirus te beperken legt een cascade van maatregelen op aan bedrijven. Voor ondernemingen die de continuïteit van hun activiteiten wensen veilig te stellen, is het daarom cruciaal om de ‘social distancing’ regels voor de afstand van 1,5 meter...
  • coronavirus
    coronavirus
    Biologische agentia / Risicoanalyse

    Coronavirus: checklist preventie op de werkvloer

    Een mogelijke besmetting met het coronavirus vormt op de werkvloer een arbeidsrisico waar de werkgever zijn werknemers tegen moet beschermen. Om dat risico te evalueren heeft de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD Werkgelegenheid) een checklist voor zelfcontrole...

Nieuws en evenementen

Webinar: nieuwe wetgeving rond ergonomie en de preventie van MSA

20.03.2024 14:03 to 30.06.2024 14:06
Op 27 mei 2024 organiseert de Algemene Directie Humanisering van de Arbeid (AD HUA) van de FOD Werkgelegenheid een webinar naar aanleiding van de...
29.02.2024

Op de blog – Op jacht naar risico’s: een alternatieve manier van sensibilisatie en communicatie rond risico’s

In de reeks “Napo voor leraars” legt Napo, de held van een reeks animatiefilms over veiligheid en gezondheid op het werk van het Europees Agentschap...

Lancering nieuwe “Datamining”-website van de FOD Werkgelegenheid met meer dan 500 indicatoren over beroepsrisico’s en arbeidsomstandigheden in België

27.02.2024 10:02 to 31.05.2024 10:05
Binnen de Algemene Directie Humanisering van de Arbeid (AD HUA) van de FOD Werkgelegenheid heeft de Directie van het Onderzoek over de Verbetering...
09.02.2024

Ergonomie en MSA: advies van de Hoge Raad en update van BeSWIC-berichten

Op 12 januari 2024 bracht de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk een advies uit over het ontwerp van koninklijk besluit (OKB) tot...

Herbeleef het colloquium “10 jaar OiRA in België: een stand van zaken en nieuwigheden”

13.11.2023 10:11
Op 10 november 2023 organiseerde het Belgisch Focal Point van het Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk (EU-OSHA) een...
12.10.2023

Internationale Dag van het Zicht

Volgens de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) en de ‘International Agency for the Prevention of Blindness’ (IAPB) hebben wereldwijd 13 miljoen...
14.06.2023

Op de blog – “Safety street”: een andere manier van communicatie rond veiligheid voor contractoren

Werken met contractoren vergt een goede communicatie, die zowel verbaal als non-verbaal kan zijn. Naast communicatie, spelen ook informatie,...
12.05.2023

Lancering van de nieuwe OiRA-tool “Bureau"

Op 12 mei 2023 werd tijdens een webinar de nieuwe OiRA-tool Bureau voorgesteld. OiRA Bureau is vooral bestemd voor organisaties met hoofdzakelijk...
13.04.2023

De ESENER-enquête en VGW in de horecasector

Personen die in de horecasector werken, worden blootgesteld aan tal van risico’s op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk (VGW):...

Lancering van de nieuwe OiRA-tool “Bureau"

12.05.2023 13:05
Op 12 mei 2023 werd tijdens een webinar de nieuwe OiRA-tool Bureau voorgesteld. OiRA Bureau is vooral bestemd voor organisaties met hoofdzakelijk...