Studiedag “Accreditatie bij erkende labo’s voor werkplaatsmetingen: nut en meerwaarde” (FOD Werkgelegenheid – België – 2022)

Tijdens deze studievoormiddag, die plaatsvond op 18 november 2022, werd de huidige stand van zaken van werkplaatsmetingen geschetst, werd het accreditatiegebeuren uitvoerig toegelicht door de Belgische accreditatie-instelling BELAC en deelde een geaccrediteerd laboratorium zijn ervaringen met accreditatie.

Werkplaatsmetingen vormen een belangrijk onderdeel van het beleid ter bescherming van werknemers tegen blootstelling aan chemische en fysische agentia. Kennis van de blootstelling is onontbeerlijk voor het uitvoeren van de risicoanalyse en het optimaliseren van de preventiemaatregelen.

Werkplaatsmetingen moeten door competente en onpartijdige laboratoria worden uitgevoerd. Een NBN EN ISO/IEC 17025 accreditatie laat laboratoria toe om hun competente, consistente en onpartijdige werking te bewijzen. Dit zorgt voor meer vertrouwen bij de gebruikers van de meetresultaten: o.a. de preventieadviseurs, de leden van de Comités PBW, de arbeidsinspecteurs. Omdat deze accreditatie gebaseerd is op een internationale norm, opent ze ook mogelijkheden voor dienstverlening in het buitenland.

Presentaties op de studiedag

• Inleiding (Geert De Poorter, Voorzitter van het Directiecomité van de FOD Werkgelegenheid) – Powerpointpresentatie: Presentatie Geert De Poorter (PDF, 704 KB).
• Wettelijk kader: stand van zaken van werkplaatsmetingen (Linda Wouters, Afdeling van de normen over het welzijn op het werk, AD Humanisering van de Arbeid, FOD Werkgelegenheid) – Powerpointpresentatie: Presentatie Linda Wouters (PDF, 989 KB).
• Ervaringen van TWW met metingen in de praktijk (Dimitri De Coninck en Steve Vandevelde, AD Toezicht op het Welzijn op het Werk, Directie van het laboratorium voor arbeidshygiëne, FOD Werkgelegenheid) – Powerpointpresentatie: Presentatie Dimitri De Coninck en Steve Vandevelde (PDF, 676 KB).
• Accreditatie (ISO/IEC 17025): een aantal mythes doorprikt (Ellen Somers, BELAC) – Powerpointpresentatie: Presentatie Ellen Somers (PDF, 1,92 MB).
• Case: Ervaring met accreditatie (Françoise Geyskens, VITO) – presentatie: Presentatie Françoise Geyskens (PDF, 536 KB).
• Slotwoord (Karel Van Damme, voorzitter van de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk).

Q&A studievoormiddag accreditatie

In de opleiding preventieadviseur arbeidshygiëne komen metingen uitgebreid aan bod. Moet het volgens jullie naar de toekomst toe mogelijk blijven dat een preventieadviseur arbeidshygiëne monsternemingen doet of zou dit enkel door de laborant van het erkende laboratorium mogen gebeuren?

Het is niet de bedoeling te raken de wettelijke bepalingen die verband houden met de personen die een monsterneming/analyse mogen uitvoeren. In geval van een erkende meting moet de monsterneming gebeuren door een werknemer van het erkende laboratorium dat ook de analyse uitvoert. In alle andere gevallen kan dat gebeuren door een preventieadviseur arbeidshygiëne.

In de toekomst kunnen nog bijkomende aanpassingen aan de wetgeving gebeuren om de kwantiteit en kwaliteit van de werkplaatsmetingen te verhogen. Dan kan onder meer op monsterneming gefocust worden. Eén van de mogelijke pistes zou dan accreditatie van interne/externe diensten PBW voor monsterneming kunnen zijn.

Wat is de impact van een toekomstige invoering van een accreditatieverplichting op de veiligheid & gezondheid van werknemers? Is er een impact assessment gebeurd?

Met de invoering van deze accreditatieverplichting wordt aangesloten bij de bredere samenwerking tussen BELAC en Belgische overheden (zie Presentatie Ellen Somers (PDF, 1,92 MB) met als doel het verhogen van de kwaliteit van en het vertrouwen in diensten en producten. De bedoeling van deze studievoormiddag was dan ook om duidelijk en gedetailleerd aan de deelnemers uit te leggen wat accreditatie inhoudt.

Er is geen specifieke impact assessment gebeurd, maar de toegevoegde waarde is duidelijk. Uit de uiteenzetting van VITO (zie Presentatie Françoise Geyskens (PDF, 536 KB)) blijkt duidelijk dat accreditatie en erkenning elkaar aanvullen: accreditatie zet aan tot continue interne verbetering; erkenning gaat dieper in op de praktijk van de werkplaatsmetingen. Dit leidt tot een betere kwaliteit van werkplaatsmetingen.

Kunnen milieumetingsexperten als technisch auditeur ingezet worden voor werkplaatsmetingen?

Indien er een tekort zou zijn aan werkplaatsmetingexperten kunnen milieumetingexperten ingezet worden als technisch auditeur voor werkplaatsmetingen.

Vele gevaarlijke stoffen vormen zowel in het milieu als op de werkplaats een probleem. De gebruikte analytische technieken zijn vaak dezelfde, met lage detectielimieten omdat concentraties in het milieu doorgaans lager zijn dan deze op de werkplaats.

Monsterneming op de werkplaats kan in bepaalde gevallen complexer zijn wegens niet continue processen en afwisseling in de taken van de werknemer waarbij persoonlijke monsterneming gebeurt.  Milieumetingexperten kunnen hier rekening mee houden, zelfs al dienen ze het in hun eigen domein in mindere mate toe te passen. Bovendien wordt een mogelijk gebrek aan ervaring in monsterneming op de werkplaats van een technisch auditeur opgevangen door de erkenningsaudit van de FOD WASO, tijdens dewelke dieper ingegaan wordt op de praktijk van de werkplaatsmetingen (zie Presentatie Françoise Geyskens (PDF, 536 KB)).

Zijn de ringtesten georganiseerd door de FOD WASO relevant voor blootstellingen op de werkvloer?

De FOD WASO organiseert ringtesten m.b.t. asbest en vluchtige organische stoffen (VOS). Deze ringtesten zijn relevant voor blootstellingen op de werkvloer.

De keuze van de klassen van organische verbindingen, opgenomen in de ringtesten m.b.t. VOS, werd gemaakt op basis van de stoffen waarvoor erkenningen gevraagd werden door laboratoria, en na vergelijking met de VOS ringtesten van het ‘Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung’ (IFA).

Wat asbest betreft: de Europese Commissie schat dat het aantal werknemers, die blootgesteld worden aan asbest, de komende 10 jaar telkens met 4% per jaar gaat stijgen ten gevolge van asbestafbouwbeleid en renovaties om gebouwen energie-efficiënter te maken. Asbestmetingen zijn en blijven dus uiterst belangrijk.